İşyerlerinde Yangın Merdiveni Standartları

İşyerlerinde yangın merdiveni standartları Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik'in zorunlu kıldığı can güvenliği protokollerinin omurgasını oluşturması nedeniyle mutlaka üzerinde önemle durulması gereken bir konudur. İlgili mevzuat, işyerlerinde acil tahliye yollarının genişliği, kaçış kapılarının yönü, yangın merdiveni detayları ve acil aydınlatma sistemleri gibi unsurların net teknik bölümlerle belirtilmesini zorunlu kılmaktadır. Standartlar mevzuat gereğini yerine getirmek anlamına gelmektedir. Aynı zamanda insanların yoğun olduğu ofis, fabrika, depo ve ticari kuruluşlarda ani riskleri minimuma indirmesini de sağlamaktadır.

Ülkemizde yoğun bölgelerdeki işyerleri, deprem riski taşıyan yüksek yapıların bulunması nedeniyle aşırı afet senaryolarında da güvenli kaçış mümkün kılınacak şekilde tasarlanmalıdır. Yangın merdivenlerinin taşıyıcı duman sistemleri, tahliye açıklıkları, kapıların ısıya dayanım sınıfları (EI30, EI60 gibi) ve koridorların maksimum duman yoğunluğu limitleri gibi teknik koşullar, ulusal standartlarla uluslararası normların birlikte var olmasını zorunlu kılmaktadır. Üretim tesislerinde kullanılan kimyasal maddeler veya yüksek ısılı prosesler nedeniyle patlamalarda, duman ve ısı yayılımını kontrol etmek amacıyla yaşamsaldır.

İş sağlığı ve güvenliği kapsamındaki denetimler, yangın merdiveninin sürekliliğini, acil çıkış kapılarının kilit mekanizmalarını ve yangın algılama-alarm sistemleriyle birlikteliğini düzenli olarak kontrol etmelidir. İşletmeler, yangın merdiveni standartlarına uyarak hukuki yaptırımlardan kaçınmakta, acil durumlarda hızlı tahliyeyi de kolaylaştırmaktadır.

İşyerlerinde Yangın Merdiveni Standartlarına Nasıl Uyulur?

İşyerlerinde yangın merdiveni standartlarına uyum, yangın merdivenlerinin normlara uygun olarak tasarlanması ve bakımının yapılmasıyla mümkün olmaktadır. Tüm yangın merdivenlerinin minimum aralık kriterlerini karşılaması ve her zaman engellerden arındırılmış olması üzerinde tüm işletme sahipleri durmalıdır. Kapıların kaçış yönüne doğru açılması, 30–60 dakika bozulmaya dayanımlı kapıların kullanılması ve acil yönlendirme işaretlerinin EN 1838’e uygun şekilde fotolüminesans veya acil aydınlatma destekli olması teknik olarak zorunludur. Dumanın dikey tahliyesi için mekanik veya doğal duman tahliye sistemleri, yüksek hacimli üretim tesislerinde TS EN 12101'e uygun şekilde projelendirilmelidir.

İşyerlerinin senkronize tahliye mantığı elde etmek için yangın merdiveni bileşenlerini binanın yangın algılama ve alarm sistemlerine entegre etmesi gerekir. Tüm acil çıkış kapıları, manyetik kilit çalıştırıldığında patlayacak alarmı tetiklendiğinde otomatik olarak serbest kalacak şekilde ayarlanmalıdır. Yangın merdiveni basınçlandırma fanları, kaçış koridoru duman kontrol damperleri ve acil aydınlatma üniteleri sürekli güç kaynaklarıyla veya jeneratörlere bağlı olmalıdır. Periyodik bakım, TS EN 14351 ve TS EN 1125 acil çıkış sisteminin kurulumuna göre yapılmalı; her yıl kaçış yolları fonksiyonu testi, duman basıncını artırma testi ve alarm-senkronizasyon testleri kayıt altına alınmalıdır.

İşyerlerinde Yangın Merdiveni Standartlarına Uyulmazsa Ne Olur?

İş yerlerinde yangın merdiveni standartlarına uyulmaması, acil durumlarda bina sakinlerinin tahliye kabiliyetini doğrudan etkilediği için ciddi can güvenliği riskine yol açacaktır. Yetersiz kaçış yolları, yanlış yönlendirilmiş kapılar, duman tahliye eksiklikleri veya standart uygun olmayan yangın çıkışları, tahliye süresini uzatarak dolaşım yollarını engellememelidir. Duman koridorlarda hızla yaklaşmakta, görüş mesafesini düşürüp saklanan gaz maruziyetini artırmaktadır. Aynı zamanda basınçlandırılmayan yangın merdivenleri, kaçış için güvenli bir alan olmaktan çıkmaktadır. Teknik eksiklikler, özellikle teknolojik üretim tesisleri, depolar ve yüksek yoğunluklu işyerlerinde parçalanmanın parçalanması kontrol azaltma zorluklarıdır.

Mevzuata uyulmaması aynı zamanda işveren açısından ağır hukuki ve ekonomik yaptırımlara neden olacaktır. Ülkemizde yangın ve iş güvenliği ile ilgili mevzuat kapsamında, eksik veya uygunsuz kaçış düzenlemeleri tespit edilirse idari para cezaları, faaliyet durdurma kararları uygulanabilmektedir. Kusur tespit edilirse işveren hem cezai sorumluluk hem de tazminat yükümlülüğü ile karşılaşabilir. Sigorta şirketlerinin standart dışı uygulamaları nedeniyle hasar ödemelerini kısmen veya tamamen reddetmesi de olumsuz sonuçlar arasındadır.